داستان کوتاه از وقتی که در قرن نوزدهم پا گرفت تا امروز تحولات بسیاری را از سر گذرانده و شکلهای و شگردهای مختلفی را در روایتگری و داستانپردازی تجربه کرده است. با مجله بنوبوک همراه ما باشید.
بعضی از بزرگترین نویسندگان جهان شهرت خود را مدیون داستانهای کوتاهشان هستند و استادان داستان کوتاه بهشمار میآیند. خواندن داستانهای کوتاه این نویسندگان، هم میتواند به مخاطبان عادی و غیرمتخصص ادبیات داستانی لذت بدهد و آنها را به تأمل در انسان و جهان و کار جهان و مسائل گوناگون زندگی برانگیزد و هم به کسانی که خود میخواهند دست به قلم ببرند و داستان کوتاه بنویسند و تازه اول راه داستاننویسی هستند، و حتا به حرفهایهای این حوزه، هزار نکتۀ باریکتر از مو را درباره نوشتن داستان کوتاه بیاموزد.
در ادامه به معرفی چند مجموعه داستان کوتاه خارجی از نویسندگانی میپردازیم که از سرآمدان و نویسندگان مهم داستان کوتاه خارجی کلاسیک و مدرن بهشمار میآیند و در آثارشان چشماندازهایی تأملبرانگیز را به جهان گشودهاند.
یادداشتهای یک دیوانه
قول معروفیست از ایوان تورگنیف، نویسنده بزرگ کلاسیک روس، که «همۀ ما از زیر شنل گوگول بیرون آمدهایم». این قول تورگنیف دارای ایهامیست که یک وَجهِ آن به یکی از بهترین داستانهای کوتاه نیکلای گوگول و بهترین داستانهای کوتاه ادبیات جهان، یعنی داستان کوتاه «شنل»، برمیگردد و وجهِ دیگر آن به آغازگر بودن گوگول در سنت ادبیات داستانی قرن نوزدهم روسیه و تأثیر ژرف و قدرتمند او بر نویسندگان بعد از خودش.
نیکلای گوگول یکی از آغازگران و پایهگذاران داستان کوتاه در جهان است و داستان کوتاه «شنل» او یکی از ماندگارترین و غریبترین داستانهای کوتاهی که تاکنون نوشته شده است.
گوگول استاد طنز است و با طنز گزنده و رندانهاش هم به نقد فرهنگی و اجتماعی روسیۀ قرن نوزدهم و جامعهای غرق فساد و تباهی و رخوت و جهل میپردازد و هم واقعیت را به عوالمی غریب و وهمناک و در عین حال کُمیک میکشاند. طنز داستانهای گوگول هم اجتماعی است و هم فلسفی و هستیشناختی.
ترجمۀ فارسی داستان کوتاه «شنل» و همچنین چند داستان معروف و خواندنی دیگر از گوگول، از جمله داستان کوتاه «دماغ»، را میتوانید در مجموعه داستان «یادداشتهای یک دیوانه و هفت قصۀ دیگر» بخوانید.
کتاب «یادداشتهای یک دیوانه و هفت قصۀ دیگر»، بهترجمۀ خشایار دیهیمی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/149838
داستانهای کوتاه ادگار آلن پو
از دیگر پایهگذاران داستان کوتاه در جهان ادگار آلن پو، نویسنده امریکایی، است که با داستانهایش نقشی مهم در جا انداختن داستان کوتاه ایفا کرد.
ادگار آلن پو و نیکلای گوگول همسن بودند و گوگول حدوداً سه سال بعد از آلن پو مُرد. داستانهای کوتاه ادگار آلن پو داستانهایی جنایی، گوتیک و هراسانگیزند. آلن پو را بنیانگذار داستان کارآگاهی دانستهاند. او در داستانهایش معماهای پلیسی – جنایی طرح میکند و نیز وحشت و جنون را به تصویر میکشد و داستان را به عرصۀ جولان اشباح پلید و شَرور بدل میکند.
از جمله داستانهای کوتاه ادگار آلن پو میتوان به داستانهای «گربهی سیاه»، «خمرهی آمونتیلادو»، «نامهی ربوده شده»، «سقوط خانهی آشر» و «قتل در خیابان مورگ» اشاره کرد. ترجمۀ این داستانها و نیز مجموعهای دیگر از داستانهای این نویسنده کلاسیک داستان کوتاه را میتوانید در مجموعۀ «داستانهای کوتاه ادگار آلن پو» بخوانید.
کتاب «داستانهای کوتاه ادگار آلن پو»، بهترجمۀ زیبا گنجی و پریسا سلیمانزاده اردبیلی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/1493
مجموعه آثار آنتون چخوف
از سرآمدان و کلاسیکهای داستان کوتاه در جهان، یکی هم آنتون چخوف است. چخوف استاد بیرونکشیدن گوهر ناب از دل ملالِ کِشدار زندگی روزمره و بهعکس، بدلکردن گوهر ناب به امری ملالانگیز در فرایند تکرار و گذر فرساینده زمان است. او در داستانهای کوتاهش لحظات نابی را از متن زندگی شکار میکند و با ریزپردازی و در عین حال ایجاز، بسط میدهد.
ایجاز، سادگی و نشاندادن پیچیدگی پنهان در پس پشت هر سادگی را از چخوف باید آموخت. او نویسندهایست که از ملال، ابتذال، میانمایگی و دلزدگی شاهکارهای فراموشنشدنی میآفریند.
از داستانهای معروف و خواندنی آنتون چخوف میتوان به داستانهای «اتاق شماره 6» و «بانویی با سگ کوچولویش» اشاره کرد.
کتاب «مجموعۀ آثار چخوف»، شامل داستانهای کوتاه و نمایشنامهها و نامههای آنتون چخوف بهترجمۀ سروژ استپانیان و ناهید کاشیچی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/4818
داستانهای کوتاه ارنست همینگوی
از دیگر استادان داستان کوتاه ارنست همینگوی است. همینگوی یکی از نویسندگان برجسته و بزرگ و مشهور داستان کوتاه در قرن بیستم است.
ارنست همینگوی در داستانهای کوتاهش، با ایجازی مثالزدنی و دیالوگنویسیهایی ماهرانه، مفاهیم و اطلاعات بسیار را در جملات و عباراتی موجز و مختصر فشرده میکند و اینگونه خواننده را با داستان درگیر میکند و او را وا میدارد که تخیل و فکر خود را برای کشف سطرهای سپید و نانوشتۀ داستانی که در حال خواندن آن است به کار اندازد.
آدمهای تنها، طردشدگان، شکستخوردگان، نومیدان و سرخوردگان شخصیتهای اصلی داستانهای ارنست همینگوی هستند. او در داستانهایش از جهان و انسانهایی ویران و تباهشده مینویسد. شکست، جنگ، تباهی، نومیدی و مرگ از مضامین آشنای آثار همینگوی هستند.
از داستانهای کوتاه مطرح و معروف ارنست همینگوی میتوان به داستانهای «آدمکشها»، «برفهای کیلیمانجارو» و «تپههایی چون فیلهای سفید» اشاره کرد. ترجمۀ این داستانها و داستانهای کوتاه دیگری از ارنست همینگوی را میتوانید در کتاب «بهترین داستانهای کوتاه ارنست میلر همینگوی» بخوانید.
کتاب «بهترین داستانهای کوتاه ارنست میلر همینگوی»، بهترجمۀ احمد گلشیری، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/114584
کلیسای جامع
نمیشود از داستان کوتاه خارجی سخن گفت و نامی از ریموند کارور نکرد؛ نویسندهای که ادامهدهنده سنت آنتون چخوف در قرن بیستم است.
داستانهای کوتاه ریموند کارور داستانهایی ساده و در عین حال پیچیدهاند که زیر پوست زندگی عادی و معمولی را میکاوند. در داستانهای او چیزی به ظاهر عادی، پیش پا افتاده و بیاهمیت کمکم به بحرانی بدل میشود یا وجه بحرانآفرینِ خود را نمایان میکند.
کارور در داستانهای کوتاهش، در نهایت ایجاز، به ژرفاهای زندگی و ذهن و روابط و عواطف و احساسات آدمها نقب میزند و از خلال ارائۀ تصویری انتقادی و رئالیستی از زندگی شهری در آمریکا، به تنشها، دغدغهها و مسائل بنیادیای که هر آدمی در هر کجا ممکن است با آنها درگیر شود میپردازد.
ترجمۀ تعدادی از بهترین داستانهای کوتاه ریموند کارور را میتوانید در مجموعه داستان «کلیسای جامع و چند داستان دیگر» بخوانید.
داستانهای کتاب «کلیسای جامع» از سه مجموعه داستان ریموند کارور، به نامهای «میشود لطفاً ساکت باشی؟»، «وقتی از عشق حرف میزنیم، از چه حرف میزنیم» و «کلیسای جامع» انتخاب و ترجمه شدهاند.
کتاب «کلیسای جامع» شامل نوزده داستان است به نامهای: «همسایهها»، «شما دکترید؟»، «پدر»، «هیچکس حرفی نزد»، «آلاسکا مگر چه خبر است؟»، «حالا این یکی را ببین!»، «علایم»، «چرا نمیرقصید؟»، «عدسی چشم»، «حمام»، «این همه آب، اینقدر نزدیک به خانه»، «صحبت جدی»، «وقتی از عشق حرف میزنیم، از چه حرف میزنیم»، «خانۀ شف»، «حفظالصحه»، «یک کار کوچک و خوب»، «مراقب باش»، «از کجا دارم تلفن میکنم» و «کلیسای جامع».
کتاب «کلیسای جامع و چند داستان دیگر»، بهترجمۀ فرزانه طاهری، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/8832
داستانهای کوتاه کافکا
داستانهایی که گویی در قلمرو خواب اتفاق میافتند. فرانتس کافکا نویسندهایست که داستانهای کوتاهش تصور معمول و کلاسیک از داستان کوتاه را برهم میزند.
تمثیل یکی از ویژگیهای اصلی داستانهای فرانتس کافکا است. داستانهای او وضعیت انسان در جهان و رنجها و اضطرابهای آدمی و موقعیتهای اضطرابزا را هنرمندانه و با استفاده از ترسیم وضعیتی تمثیلی بهتصویر میکشد.
داستانهای کافکا را به شیوههای مختلف تفسیر کردهاند و از منظرهای گوناگون به آنها پرداختهاند. کافکا استاد خلق موقعیتهای وهمآلود و پر از رمز و رازی است که گویی در خواب اتفاق میافتد.
از داستانهای کوتاه خواندنی فرانتس کافکا میتوان به داستانهای «جلوی قانون»، «هنرمند گرسنگی» و «دیوار چین» اشاره کرد. ترجمۀ این داستانها و دیگر داستانهای کوتاه فرانتس کافکا را میتوانید در کتاب «داستانهای کوتاه کافکا» بخوانید.
کتاب «داستانهای کوتاه کافکا»، بهترجمۀ علیاصغر حداد، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/115467
کتابخانۀ بابل
از دیگر نویسندگان نامتعارف داستان کوتاه باید به خورخه لوئیس بورخس اشاره کرد. بورخس نویسندهایست که با اتکا به سنت کلاسیک داستان کوتاه، از آن سنت فراتر میرود و چشماندازهای تازه و غریبی را در داستانهای کوتاهش به روی خواننده میگشاید.
داستانهای کوتاه بورخس داستانهاییاند که جهانهای ساختهشده در کلمات را به جهان واقعی پیوند میزنند. از دید خورخه لوئیس بورخس جهان هزارتویی است بافتهشده از کلمات و همۀ قصهها انگار یک قصهاند که بهصورتهای مختلف نوشته شده است، همچنانکه آدمهای مختلف گویی همه یک آدماند که در زمانهای مختلف تکثیر شده است و همۀ کتابها هم منشعب از یک کتاباند.
در داستانهای کوتاه بورخس شعر، افسانه، معما، داستان و مقاله یکی میشوند. هر متن انگار که مجموعهای از متون دیگر است و حتا متون علمی و غیرداستانی هم بیانگر داستانی هستند.
داستانهای بورخس از سوی دیگر تلاقیگاهِ داستان غربی و قصههای پلیسی و معمایی با قصهها و افسانهها و حکایتهای شرقی است و از اینها همه مجموعهای رازآلود فراهم میآید از افسانه و معما و راز و واقعیت و رؤیا، با رگهای از طنزی پوشیده.
مجموعه داستان «کتابخانۀ بابل و 23 داستان دیگر» مجموعۀ بیست و چهار داستان از خورخه لوئیس بورخس است. داستانهایی که در مجموعۀ «کتابخانۀ بابل» میخوانید عبارتند از: «جاودانه»، «مرد مرده»، «داستان جنگجو و اسیر»، «شرح حال تادئو ایسیدورو کروس»، «اِما سونس»، «خانۀ آستریون»، «جستجوی ابنرشد»، «نوشتۀ خداوند»، «دو پادشاه و دو هزارتو»، «انتظار»، «مردی در آستانه»، «تلون، اوکبر، اُربیس ترتیوس»، «پیر منار مؤلف دنکیشوت»، «کتابخانۀ بابل»، «بررسی آثار هربرت کوآین»، «فونس یا حافظه»، «پایان»، «ماجرای روسندو خوارس»، «گایا کیل»، «دیگری»، «THERE ARE MORE THINGS»، «آئینه و نقاب»، «دیسک» و «کتاب شن».
مجموعه داستان «کتابخانۀ بابل و 23 داستان دیگر»، بهترجمۀ کاوه سیدحسینی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/8621
فرار
آلیس مونرو، نویسنده کانادایی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2013، از دیگر استادان داستان کوتاه است. او نویسندهایست که در داستانهایش پیچیدگیها و احساسات پنهان زنان و کشمکشهای درونی آنها را با مهارت ترسیم میکند.
داستانهای کوتاه آلیس مونرو را با داستانهای کوتاه چخوف مقایسه میکنند. داستانهای کوتاه او ماجرامحور و دارای حوادث و پیچوخمهای عجیبوغریب داستانی نیستند و ضرباهنگی آرام دارند. مونرو اما نویسندهایست که مانند چخوف خوب میداند چطور از دل موقعیتهای کوچک و پیشپاافتاده وضعیتهایی تراژیک و نیز طنزآلود خلق کند و خواننده را دنبال خود بکشاند و او را در تعلیقی ظریف نگه دارد.
طنز داستانهای آلیس مونرو طنزیست تلخ و پنهان و موشکاف که بحران پشت زندگیهای روزمره را آشکار میکند. ارتباطهای عاطفی و انسانی از مضامین مطرح در داستانهای آلیس مونرو است.
تعدادی از داستانهای خواندنی آلیس مونرو را میتوانید در مجموعه داستان «فرار» بخوانید. کتاب «فرار» مجموعهایست شامل هشت داستان که عبارتند از: «فرار»، «اتّفاق»، «بهزودی»، «سکوت»، «عشق و شور»، «خطاها»، «فریبها» و «نیروها».
کتاب «فرار»، بهترجمۀ مژده دقیقی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/15973
یک مهمانی یک رقص
اگر یک ویژگیِ شاهکار ادبی بیرونکشیدن مسائل جهانشمول از دل موقعیتهای عادی زندگی روزانه باشد، داستانهایی را که از آیزاک باشویس سینگر در کتاب «یک مهمانی یک رقص و داستانهای دیگر» گردآوری و ترجمه شدهاند میتوان با خیال راحت و مطمئن شاهکار خواند.
آیزاک باشویس سینگر، نویسنده لهستانی – امریکایی و برندة جایزة نوبل ادبیات در سال 1978، در داستانهای گردآمده و ترجمهشده در کتاب «یک مهمانی یک رقص» از زندگی و آداب و رسوم یهودیان اروپای شرقی، یعنی از محیط و جامعهای که او خود در آن رشد کرده، نوشته است و مسائل مربوط به زندگی آنها را به مسائلی عمومی که هر آدمی با هر نژاد و مذهب و عقیدهای با آنها مواجه است تعمیم داده است.
سینگر قصهگویی ماهر است که ساده و شیرین و طبیعی قصه میگوید و اگر حرفی دارد و جهانبینیای و تحلیلی از جهان و جامعه و انسان، اینها همه پشت قصهها و طنز ظریفش خوابیده است.
داستانهای کتاب «یک مهمانی یک رقص» از مجموعهای انتخاب و ترجمه شدهاند که سینگر خود مقدمهای بر آن نوشته بوده است و بخشی از این مقدمه در ادامۀ مقدمۀ مترجم آمده است، که با خواندن آن با دیدگاههای هوشمندانۀ سینگر دربارة قصۀ کوتاه بهخوبی آشنا میشویم. سینگر نویسندهایست معتقد به اینکه «ادبیات ناب در همان حال که سرگرم میکند آگاهی میدهد.»
کتاب «یک مهمانی یک رقص و داستانهای دیگر»، بهترجمۀ مژده دقیقی، را میتوانید با رجوع به لینک زیر بهصورت آنلاین از سایت بنوبوک خریداری کنید:
https://www.bennubook.com/book/8688
بسیار زیبا جذاب